Can Khuong – Thảo dược Tây Nguyên
CAN KHƯƠNG – GIA VỊ HAY DƯỢC LIỆU
Can Khương (CK) hay còn gọi là củ Gừng; có tên khoa học là Zingiber officinale Rosc – Zingiberaceae.
Là loại cây thảo sống lâu năm, cao khoảng 1m. Thân rễ mọc phình lên thành củ, khi già thì có xơ. Lá không cuống, mọc cách nhau; hình mũi mác, dài tới 20cm, rộng 2cm, bẹ nhẵn, lưỡi bẹ nhỏ dạng màng. Cán hoa dài khoảng 20cm, mọc từ gốc, nhiều vẩy lợp lên, cụm hoa dạng trứng. Lá bắc hình trái xoan, màu lục nhạt, có mép vàng. Có hoa vào mùa hè và mùa thu.
Dược liệu dùng là thân rễ (thường gọi là củ) của Cây Gừng đã được phơi khô, gọi là Can khuong. Gừng tươi được gọi là Sinh khương; gừng nướng gọi là Ổi khương; vỏ gừng gọi là Bào khương
Gừng có khắp nơi trong nước ta, thường được trồng làm thuốc, mứt, xuất khẩu.
Thu hái, sơ chế: Mùa đông đào lấy củ rễ những thân cây già, cắt bỏ lá và rễ con, rửa sạch phơi khô, thái lát mỏng.
Mô tả dược liệu: Can Khương được làm từ loại gừng lâu năm càng tốt. Có dạng ngón tay phẳng dẹt, phân nhánh, có đốt rõ ràng. Vỏ ngoài màu xám trắng hoặc xám vàng. Đỉnh có vết rễ và vết mầm. Chất cứng giòn, mặt cắt có chất xơ. Loại to, già, khô, củ chắc, vỏ sắc màu vàng nhợt ít nhăn, sạch rễ con, thịt trong vàng đậm là tốt. Thứ mốc vụn nát, ruột đen thối là xấu.
Can Khuong – Thảo dược Tây Nguyên
Thành phần và tính vị của Can Khương
– Tính vị: Vị cay, tính nóng. Quy kinh Phế, Tỳ, Vị, Tâm.
– Thành phần chủ yếu: 2-3% tinh dầu chủ yếu là các hợp chất hydrocarbon sesquiterpenic.
Một số cách sử dụng Can Khuong
Hỗ trợ người ăn uống kém, suy nhược:
Dùng Can khương tán bột trộn với mạch nha đem đun nóng cho tan chảy. Sau đó để nguội viên thành hạt nhỏ uống khi đói. Ngày sử dụng 30 viên sẽ cải thiện được thể trạng yếu đuối do bị thương, khó tiêu…
Trúng hàn lạnh bụng, ngấm vào cơ thể gây ỉa chảy, đi ngoài nhiều lần:
Dùng CK tán bột ăn với cháo lần 2 chỉ.
Hàn kỵ ra màu xanh:
Dùng Can khương sắt lớn, mỗi lần uống 6-7 bát với nước cơm ngày 3 lần, đêm 1 lần.
Sản hậu ra máu dơ ra không cầm được, huyết hư nhiều:
Dùng Bạch thược, Đương quy, Ngưu tất cùng CK sắc uống.
Trị ỉa chảy do cảm hàn:
Dùng can khuong 1 lượng đâm nát sao vàng cho nóng ấm; đem đắp trên bụng ở vị trí dưới rốn, dùng vải quấn lại chừng 1-2 giờ là tháo ra thay mới.
Trị nôn mửa do hàn ẩm:
Bán hạ 9g, CK 6g, tán bột, mỗi lần uống 3-6g với nước nóng.
Trị nôn ra máu không cầm thuộc hư hàn:
CK đem đốt cháy cùng Cam thảo đều 6g, sắc uống với nước tiểu trẻ con.
Trị nôn mửa thuộc hư hàn:
CK, Nhân sâm, Bán hạ, các vị bằng nhau; tán bột, trộn nước gừng làm thành viên, mỗi lần uống 6-9g, ngày 3 lần.
Dược liệu Can Khuong – Thảo dược Tây Nguyên
Cầm máu:
Dùng can khương đem đốt cháy sau đó sắc uống, dùng với thuốc bổ âm thì nó đem được huyết vào khí Phận. Chứng huyết hư phát sốt và chứng nóng lạnh vì bệnh huyết sau khi sinh cũng được dùng can khương đốt cháy sắc uống.
Trị chứng tỳ vị hàn thấp:
Gừng đồ lên để nguyên cả vỏ phơi khô gọi là Can kinh khương. Gừng cạo vỏ đi , màu trắng vị rất cay gọi là Bạch khương, Thục khương trị chứng phế và vị hàn.
Trị phụ nữ băng huyết:
Dùng CK 6g, Tông bì, Ô mai đều 9g, tất cả đốt cháy đen tán bột uống với nước sẽ cải thiện được tình trạng băng huyết.
Trị sốt rét có đờm:
Dùng CK Quất bì, Truật, Bối mấu, Phục linh sắc uống.
Hạ huyết do trường tích:
Dùng Can khương, Sinh địa, Bạch thương, Mạch môn, Nhân sâm, Hoàng kỳ, Cam thảo, Thăng ma đem sắc uống.
Trị ho mãn tính hoặc do cảm lạnh:
Dùng CK ngâm mềm sau đó ngâm cùng mật ong rừng từ 1-3 tiếng sau đó ngậm trong miệng, nhai nuốt. Nhất là đối với người bị trúng hàn ngầm can khương để làm ấm cơ thể, giảm ho.
Sản phẩm của Thảo dược Tây Nguyên sử dụng Can Khương làm dược liệu:
– An Trúc Vương: https://www.thaoduoctaynguyen.com/an-truc-vuong
– Xem thêm Fanpage của công ty tại đây.
– Xem thêm thông tin về dược liệu và sức khỏe đời sống tại đây
– Xem thêm thông tin các sản phẩm của Thảo Dược Tây Nguyên tại đây